Μία σπουδαία καλλιτέχνης με ήθος, ποιότητα και αγάπη για την τέχνη. Ό,τι κι αν πω για τη Μαριάννα Τόλη, φαντάζει μικρό μπροστά στο μεγαλείο της δουλειάς της.
του Θανάση Ξάνθου
Η Μαριάννα Τόλη σπούδασε ιστορία της Τέχνης στο πανεπιστήμιο του Κεντάκι στην Αμερική και κλασικό και μοντέρνο χορό στο Λονδίνο. Στην Ελλάδα ακολούθησε κλασικό τραγούδι και τέλειωσε τη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Από εκεί άρχισε την καριέρα της συμμετέχοντας στη «Λυσιστράτη» στην Επίδαυρο. Στο μεταξύ, είχε ξεκινήσει δισκογραφικές επιτυχίες, ενώ το 1977 πήρε μέρος στη Γιουροβίζιον με το «Μάθημα Σολφέζ» του Γιώργου Χατζηνάσιου. Έπαιξε σε πολλά μιούζικαλ, όπως στα «Άννυ», «Ίρμα», «Σικάγο». Υπήρξε η αντικαταστάτρια της Αλίκης Βουγιουκλάκη στο «Εβίτα», ενώ πρωταγωνίστησε στις ταινίες «Γλυκιά ζωή» του Μιχάλη Κακογιάννη και «Ρόδινα ακρογιάλια» του Ευθύμιου Χατζή. Την περίοδο 2001-2003 ήταν διευθύντρια στο Παιδικό Στέκι του Εθνικού, ενώ το 2005 πρωταγωνίστησε σε παγκόσμια πρώτη στο έργο του Tennessee Williams «Η κυρία Στόουν». Για τρία χρόνια επίσης είχε εκπομπή στη ΝΕΤ με τίτλο «Μουσικές Μεταμφιέσεις». Επιπλέον, έχει μεταφράσει βιβλία και έχει γράψει αμέτρητους στίχους για τα παιδικά έργα που έχει ανεβάσει.
Η Μαριάννα Τόλη όμως έχει μια ιδιαίτερη σχέση με τα παιδιά και το παιδικό θέατρο. Μάλιστα, θέλει να δίνει ιδιαίτερη βάση στους νέους και πιστεύει ότι πρέπει να υπάρξει η επικοινωνία που έχει χαθεί. Τον φετινό θεατρικό χειμώνα ανεβάζει στην Παιδική Σκηνή Μαριάννας Τόλη, το αριστουργηματικό λογοτέχνημα ” Ο Μικρός Πρίγκιπας” του Αντουάν ντε Σαιντ Εξουπερύ, στο Νέο Θέατρο Κατερίνας Βασιλάκου.
Η ίδια μου μίλησε γι αυτό το ιδιαίτερο κι αγαπημένο σε όλες τις ηλικίες, έργο και ποιες οι ιδιαιτερότητες που αυτό έχει. Επίσης, δεν δίστασε να μου μιλήσει για τις δυο μεγάλες της αγάπες, το θέατρο και τη μουσική αλλά και τον ρόλο που παίζουν στην Ελλάδα σήμερα.
Μία θεσπέσια προσωπικότητα της τέχνης, εξομολογείται…
Ποιο ήταν το κίνητρο που σας ώθησε να σκηνοθετήσετε το “Μικρό Πρίγκιπα”;
Ο Μικρός Πρίγκιπας είναι ένα αριστουργηματικό λογοτεχνικό έργο και μάλιστα φιλοσοφικό. Οι μεγάλοι το διαβάζουν πολλές φορές στη ζωή τους και συγκινούνται γιατί τους αγγίζει καρδιακά, τους θυμίζει το παιδί που είχαν μέσα τους πριν μεγαλώσουν και τους πνίξουν οι φροντίδες. Τα παιδιά ταυτίζονται διαισθητικά με τον ήρωα παρόλο που δεν καταλαβαίνουν ακριβώς γιατί. Ήθελα να παρουσιάσω αυτό το έργο έτσι ώστε να το κατανοήσουν καλύτερα τα παιδιά και να καταλάβουν μερικά από τα βαθιά νοήματα που μας χαρίζει. Μέσα από τις εικόνες τις γεμάτες χρώμα μουσική και μαγεία θα μπουν μαζί με τους μεγάλους στον αγγελικό κόσμο του Μικρού Πρίγκιπα και θα τους μείνει η ευαισθησία και η αγάπη, η ανάγκη του ανθρώπου να κάνει φιλίες και αληθινές σχέσεις ώστε να θεωρήσει ότι η ζωή που έζησε άξιζε το κόπο. Το κίνητρό μου η αγάπη για τον Άνθρωπο.
Ποιος είναι ο ρόλος του παιδικού θεάτρου στην Ελλάδα σήμερα και ποια τα περιθώρια εξέλιξης του;
Το παιδί πάει στο σχολείο για να μορφωθεί μέσα στα πλαίσια μια συγκεκριμένης εκπαίδευσης που του είναι απαραίτητη για την καλλιέργεια του. Το παιδικό θέατρο έρχεται να προσθέσει σε αυτή την μόρφωση, την τέχνη της μετουσίωσης, έρχεται να ανοίξει τους ορίζοντες της φαντασίας του και να του δείξει με λεπτότητα ότι πέρα από αυτό που βλέπει με τα μάτια του υπάρχει και ένας άλλος κόσμος που μπορεί να τον δημιουργήσει φτάνει να τον οραματιστεί. Σε αυτό τον κόσμο μπορεί το παιδί να γίνει το ίδιο σκηνοθέτης, ηθοποιός, ερμηνευτής, μπορεί να κατανοήσει αυτά που βλέπει ανάλογα με τον συναισθηματικό του κόσμο. Μπορεί να τα καταχωρήσει στη μνήμη του και να τα ανασύρει από το συρτάρι του μυαλού του όποια στιγμή της ζωής του θέλει. Είναι σπουδαία αυτή η διαδικασία. Το παιδικό θέατρο εξελίσσεται όσο εξελίσσονται και οι δημιουργοί του.
Ο “Μικρός Πρίγκιπας” είναι μία παράσταση που έρχεται να διδάξει μόνο τα παιδιά ή και τους μεγαλύτερους;
Όπως είπα και πριν δεν απευθύνεται σε συγκεκριμένες ηλικίες. Αντικατοπτρίζει πολλά επίπεδα και μια συγκεκριμένη φιλοσοφία ζωής και ο κάθε θεατής μικρός η μεγάλος συγκινείται ανάλογα με αυτά που του είναι γνώριμα στην ψυχή ενώ μοιράζεται ένα υπερθέαμα που όμως σε τίποτα δεν αφαιρεί από την ποιότητα του βιβλίου και των νοημάτων του. Αυτή ίσως είναι και η επιτυχία του.
Ο συγγραφέας του βιβλίου Σαιντ Εξυπερύ σημειώνει ότι “Οι μεγάλοι ήταν κάποτε παιδιά…αλλά μόνο ελάχιστοι το θυμούνται.” Τι απαντάται εσείς σε αυτή τη φράση;
Δεν έχει κανείς παρά να κοιτάξει στα μάτια ένα παιδί και να δει την δίψα του για γνώση, για αγάπη, για κάτι που να το παρασύρει και να του επιτρέψει να εκφράσει τον ενθουσιασμό του και τη ζωντάνια του κάθε στιγμή που ζει. Τα παιδιά ζούνε στο παρόν γιαυτό είναι αγνά, ενώ εμείς οι μεγάλοι ζούμε περισσότερο στο παρελθόν και στο μέλλον και χάνουμε τα ουσιαστικά πράγματα. Γεμάτοι άγχη έχουμε ξεχάσει πώς να ευχαριστούμε το Θεό που ζούμε και έχουμε το προνόμιο να λεγόμαστε άνθρωποι.
Τι είναι αυτό που οραματίζεστε για την παιδική σκηνή του Νέου Θεάτρου Κατερίνας Βασιλάκου, σε μερικά χρόνια από τώρα;
Οραματίζομαι ένα κοινό που να με εμπιστεύεται και που θα αγαπάει και θα καταλαβαίνει την φιλοσοφία και τα νοήματα που θέλω να περάσω στα παιδιά και στους μεγάλους. Δεν εμπλέκομαι σε εμπορικά σχήματα η εύκολους τρόπους διασκέδασης και αυτό ξέρω πάντα πως θα έχει και παράπλευρες απώλειες. Όμως δε θέλω να προδίδω τις αξίες μου και όσα πιστεύω πως είναι χρήσιμα για την κοινωνία μας. Λίγη πνευματική τροφή και αρκετή ποιότητα θέλω να μεταδώσω.
Ποιος κοινός δρόμος συνδέει για εσάς τη μουσική και το θέατρο;
Η μουσική ερμηνεύει, βάζει πινελιές, ξεσηκώνει το συναίσθημα, αγγίζει την καρδιά. Με συγκινεί αφάνταστα. Τι θα ήταν οι ζωές μας χωρίς μουσική; Τα θέατρο κι αυτό ερμηνεύει, βάζει πινελιές, ξεσηκώνει το συναίσθημα, αγγίζει την καρδιά. Αν συνδυάσεις και τα δύο μαζί το αποτέλεσμα είναι άπειρα πιο δυνατό. Δε χρειάζεσαι ιδιαίτερη γνώση μουσικής για να την αγαπήσεις. Πάει κατευθείαν στην καρδιά. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη γνώση ούτε σπουδές θεατρολογίας για να συγκινηθείς από ένα θεατρικό έργο. Είναι δύο μορφές τέχνης που σαν δώρο τις απολαμβάνουν οι άνθρωποι χωρίς να κοπιάσουν
να τις σπουδάσουν. Θάπρεπε όμως, αν είχαν τον καιρό.
Η τέχνη τι ρόλο θεωρείτε πως παίζει στην κοινωνία μας σήμερα;
Η ζωή μας πια είναι ένας αγώνας για επιβίωση. Στα διαλλείματα πίνουμε καφέ και θορυβούμε πολλές φορές χωρίς λόγο. Πνίγουμε τα συναισθήματά μας γιατί μας πονάνε και κάνουμε πως όλα είναι μια χαρά. Κι έτσι ξεχνάμε την πραγματική μας φύση. Την παιδικότητά μας, την αλήθεια μας, από πού ξεκινήσαμε και που θα θέλαμε να πάμε. Πηγαίνουμε ενάντια σε κάθε υπακοή και θεωρούμε, όπως λέει ο Μικρός Πρίγκιπας, πως σαν μεγάλοι τα ξέρουμε όλα. Όπως από τη στιγμή που ξεχάσαμε το ίδιο μας τον εαυτό, δεν γνωρίζουμε τίποτα και οι περιπλανήσεις μας σε αυτή τη ζωή θα είναι άσκοπες. Η τέχνη είναι πάνω από μας, μας μετουσιώνει σε κάτι ανώτερο και έστω και για μια μόνο στιγμή αυτό το νοιώθουμε και σιωπούμε. Μέσα σε αυτή την σιωπή, τη μοναδική, ίσως η μνημοσύνη του Εαυτού μας χτυπήσει την πόρτα.
Πείτε μου μία αγαπημένη σας φράση από το “Μικρό Πρίγκιπα” με την οποία θα θέλατε να κλείσει αυτή η συνέντευξη.
Το μυστικό της αλεπούς: «Μόνο με την καρδιά μπορείς να δεις αυτό που είναι ουσιαστικό στη ζωή. Τα ουσιαστικά πράγματα είναι αόρατα στο μάτι.» Ευχαριστώ!
