Με τη Μαριάννα Τόλη κάθε συνάντηση εμπεριέχει δυο κινδύνους: να εγκλωβιστείς στην κλασική ερώτηση, «πως από την εποχή της Γιουροβίζιον και την αθωότητα, πέρασε στην εποχή των σημερινών καλλιτεχνικών επιτευγμάτων της» ή να αισθανθείς αμήχανος από την αστική της ευγένεια και να μην τη ρωτήσεις παρά μόνο εκείνα που η ίδια θα ήθελε…
Προτίμησα να αποφύγω αυτή την αμηχανία, ετοιμάζοντας από πριν ένα ερωτηματολόγιο. Η αλήθεια είναι ότι η σιωπή της παραμένει, όταν εκείνη το επιλέγει. Κι όταν μιλά για τον κόσμο που έχει μέσα της, μιλά με παραστάσεις σαν την περσινή «Παπλωματού», και τον φετινό «Μικρό Πρίγκιπα».
Η Μαριάννα Τόλη είναι σχεδόν η μόνη σήμερα -στην Αθήνα της οικονομικής απελπισίας- που, κόντρα σε δαίμονες, φτιάχνει ένα στολίδι- θέατρο, ανεβάζει παραγωγές που θα τις ζήλευαν μικρά θέατρα του Λονδίνου, και προσκαλεί παιδιά και μεγάλους σε ένα σαββατοκυριακάτικο θεατρικό ξεφάντωμα που η ίδια υπηρετεί με πάθος και αφοσίωση.
Δεν ήθελα με τίποτα να της κάνω ένα υμνολόγιο. Ο τρόπος που εκφράζεται καλλιτεχνικά – σ΄ άλλους αρέσει και σ΄ άλλους όχι- έχει μια τιμιότητα και μια κατάθεση ψυχής που δύσκολα βρίσκεις στις μέρες μας.
Την παραδίδω σε σας με τα συναισθήματα και τις σκέψεις που προκάλεσε και σε μένα, παρακολουθώντας με προσοχή τις δουλειές της τα τελευταία χρόνια.Και με την κουβέντα σπουδαίου μας ηθοποιού που μου είπε: «σαν την Τόλη δεύτερη δεν υπάρχει στην Ελλάδα!».
- Μικρός Πρίγκιπας φέτος. Ένα μεγάλο βιβλίο. Μια παράσταση που τα δίνει όλα. Ποιος είναι ο δικός σας Μικρός Πρίγκιπας;
Ο δικός μας Μικρός Πρίγκιπας είναι δημιούργημα μιας ομάδας, μιας παραγωγής, ενός ανθρώπινου δυναμικού που τα έδωσε όλα. Μια υπέρβαση, κάτι το παράλογο για τη σημερινή εποχή, ένα ξόδεμα αγάπης και χρήματος, μια επανάσταση, μια αντίσταση για να καταγραφεί κάτι που θα μείνει στη μνήμη και στη ψυχή των θεατών. Συνήθως οι παραστάσεις τελειώνουν με το κλείσιμο της αυλαίας. Ελπίζω αυτή η παράσταση να μη περάσει από τη διαδικασία του θανάτου αλλά να μείνει σαν μια προσφορά σε κείνους που είναι έτοιμοι να την κατανοήσουν. Μια τέτοια αποδοχή δημιουργεί Αγάπη.
- Τι σας έκανε να ασχοληθείτε με το θέατρο για παιδιά, όταν θα μπορούσατε άνετα να κάνετε καριέρα, απευθυνόμενη στο πιο εύκολο κοινό, τους μεγάλους;
Κανένα κοινό δεν πιστεύω πως είναι δυσκολότερο από άλλο. Ο δημιουργός εκτίθεται και στα παιδιά και στους μεγάλους. Στην περίπτωσή μου διαλέγω αυτό στο οποίο είμαι πιο χρήσιμη. Όταν βλέπω τα μάτια των παιδιών την προσήλωση και τη συγκέντρωση, τη σιωπή και την ακινησία του σώματός τους, ξέρω πως υπήρξα χρήσιμη, έστω και για δύο ώρες στη ζωή τους, και πως τις αλήθειες που έχω μάθει με αίμα και ιδρώτα, ίσως την μετέτρεψα σε ένα έργο που θα τους μείνει σαν το νερό στην έρημο του Μικρού Πρίγκιπα. Μια πνευματική τροφή για τα μετέπειτα χρόνια τους. Αυτά με διάλεξαν. Δεν θα ΄θελα να τα απογοητεύσω. Ξέρω το ζόρι της απογοήτευσης.
- Το πιστεύετε πραγματικά ότι η αγάπη σε έναν τόσο άσχημο κόσμο μπορεί να κάνει θαύματα;
Δεν το πιστεύω, το ξέρω. Αλλά αυτού του είδους την αγάπη, όταν την μεταδίδεις πληρώνεις τίμημα. Η ασκήμια πολεμάει την ομορφιά, όπως το σκοτάδι πολεμάει το φως. Κάθε θαύμα, μικρό η μεγάλο, είναι υπέρβαση και κάθε υπέρβαση τρομάζει όσους δεν καταλαβαίνουν.
- Δύσκολοι καιροί για …Πρίγκιπες. Και για πριγκίπισσες βεβαίως. Οι δικές σας δυσκολίες, τα δικά σας φαντάσματα ποια είναι;
Είναι ένας μοναχικός δρόμος αυτός της ευθύνης και της ανθρώπινης τιμιότητας. Κακά τα ψέματα, οι πρίγκιπες και οι πριγκίπισσες που τους αναλογούν, είναι ζήτημα αν θα διασταυρώσουν τις ματιές του σε αυτή τη ζωή. Είναι όλοι ξεχασμένοι πίσω από ένα κομπιούτερ, ένα facebook, ένα twitter και, αντί να θαυμάζουν ο ένας τον άλλον, αυτοθαυμάζονται και απαιτούν likes. Με ξεπερνά η χαρά που προσφέρουν τα likes. Θα έπρεπε να ξέρουμε τι είναι αυτό που μας καθιερώνει στη ζωή σαν ανθρώπους και με μανία να προσπαθούμε να το φτάσουμε, χωρίς το ματαιόδοξο like των οπαδών μας… Οπαδών μας σε τι πράγμα; Σώσαμε τον κόσμο; Ταΐσαμε πεινασμένα παιδιά; Τάξαμε πως δε θα ξαναπούμε ψέματα; Πως δεν θα ξαναπληγώσουμε συνάνθρωπό μας; Οι δυσκολίες μου και τα φαντάσματα του παρελθόντος, είναι μια αγνή εποχή που έχει φύγει ανεπίστρεπτη. Στέκομαι στο κατώφλι της, κοιτάζοντας πίσω από τον ώμο μου και νοιώθω μια νοσταλγία που πονά. Δεν είναι που μεγάλωσα, αλλά είναι που η καρδιά μου έμεινε εκεί, στην ανάμνηση των αξιών και το σώμα μου ζει και παρατηρεί αυτή τη ζωή, τη μεταλλαγμένη.
- Ποιος είναι ο στόχος σας για το «Θέατρο Βασιλάκου»; Είναι προφανές ότι πρόκειται για την επένδυση μιας ζωής. Ποια χαρακτηριστικά του δίνετε για να είναι και μια παρακαταθήκη; Αρκούν οι καλές παραστάσεις; Έχετε σκεφτεί να το «ανοίξετε» και σε κάτι άλλο;
Aυτό είναι η αλήθεια. Είναι επένδυση μια ζωής, αλλά ίσως όχι χρηματική επένδυση, όσο ένα σπίτι που θα φιλοξενεί με μοναδικό τρόπο τους καλλιτέχνες που το τιμούν με την παρουσία τους. Θα ΄θελα αυτό το θέατρο να κάνει τη διαφορά στη φιλοξενία, στην αισθητική, στην καθαριότητα, στις ευκολίες και στα χαμογελαστά ευγενικά πρόσωπα που απαρτίζουν το προσωπικό του. Χωρίς αλαζονεία και χωρίς υπεροψία, να γίνουμε ένα πρότυπο θέατρο διαφορετικό. Σίγουρα θα υπάρχουν κι άλλα που καλύπτουν αυτές τις προϋποθέσεις αλλά επίσης μη ξεχνάμε πως οι άνθρωποι δημιουργούν τις συνθήκες και θα ήθελα διαφορετικούς και λεπτούς ανθρώπους να στηρίζουν τα θεμέλια του «Βασιλάκου». Οι παραστάσεις πρέπει να διαλέγονται και να είναι σταθμοί στην τέχνη και στο θέατρο. Αυτό είναι το απόλυτο άνοιγμα αυτού του θεάτρου: το καινοτόμο ποιοτικό θέατρο.
- Σήμερα στο θέατρο σας δουλεύει μια πολυμελής ομάδα καλλιτεχνών και διοικητικών υπαλλήλων. Και μάλλον πρόκειται για σταθερές συνεργασίες. Πιστεύετε στις σχέσεις χρόνων και στις συνεργασίες που είναι σταθερές;
Οι άνθρωποι δεν είναι πάντα σταθεροί στα θέλω τους. Ωριμάζουν, μεγαλώνουν και καμιά φορά παίρνουν άλλα μονοπάτια, άλλες επιλογές στην ζωή τους που πρέπει για κάποιο λόγο να τις περάσουν. Όπως κάθε σχέση, η αλήθεια της θα φανεί στο ταίριασμα των απόψεων και στο κοινό όραμα. Αγαπώ τους συνεργάτες μου περισσότερο από ότι μπορούν να φανταστούν. Ελπίζω να τους δίνω τις συνθήκες να ανανεώνεται ο ενθουσιασμός τους αλλά δεν εξαρτάται πάντα από μένα. Η ζωή είναι απρόσμενη και ο κάθε άνθρωπος μοναδικός. Τον σέβομαι και τον αφήνω ελεύθερο να διαλέξει τον δρόμο του. Ο δικός μου δρόμος όμως είναι ο λιγότερος ταξιδεμένος τολμώ να πω.
- Ποιο είναι το μεγαλύτερο ελάττωμα της Μαριάνας Τόλη; Και ποιο το μεγαλύτερο προτέρημά της;
Μεγαλύτερο ελάττωμα η αφέλειά της και μεγαλύτερο προτέρημα η αφέλειά της.
- Η ζωή σας χάρισε αυτά που ονειρευτήκατε ως έφηβη; Έχετε ένα απωθημένο με κάτι;
Νομίζω πως η ζωή μου έδωσε κάποια στιγμή ότι ονειρεύτηκα και περισσότερα από ότι ονειρεύτηκα. Θα ήθελα να μου τα έδινε τώρα, που έχω μυαλό και μπορώ να τα καταγράψω πιο σωστά στα κουτάκια της ψυχής μου. Θα ήθελα σαν τον Καζαντζάκη, να είμαι ελεύθερο άτομο, να μη φοβάμαι τίποτα και να μην ελπίζω τίποτα. Το ονειρεύομαι συχνά και φιλιώνω αργά αργά με αυτή την ύστατη ώρα της απόλυτης ελευθερίας.
- Τι θέλετε να σκέφτονται φέτος οι μικροί σας -και όχι μόνο- θεατές, φεύγοντας από τον Μικρό Πρίγκιπα;
Θα ΄θελα να λένε: «Μαμά θέλω να με ξαναπάς σε αυτή την παράσταση γιατί με συγκίνησε χωρίς να ξέρω γιατί. Νοιώθω την ανάγκη να την ξαναδώ».
Συνέντευξη Έλενα Ζαβιτσάνου
26/10/2016 @ lionnews.gr
