Της Ζωής Τόλη
Το αριστουργηματικό παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν «Ο Μολυβένιος Στρατιώτης», έναν αληθινό ύμνο στη δύναμη της αγάπης και της θυσίας, διασκευάζει και σκηνοθετεί η Μαριάννα Τόλη στο «Θέατρο Κατερίνα Βασιλάκου» για τη χειμερινή περίοδο 2017-2018.
Για την προσπάθεια της αυτή, η Μαριάννα Τόλη μίλησε στο Enetpress.gr και τη Ζωή Τόλη.
Έχετε ανεβάσει ξανά αυτό το έργο παλιότερα. Ποια ανάγκη σάς ώθησε να το παρουσιάσετε πάλι;
Ο ΜΟΛΥΒΕΝΙΟΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ ανέβηκε πριν αρκετά χρόνια στο Θέατρο Γκλόρια με άλλη παραγωγή. Είναι ένα από τα ωραιότερα διηγήματα για παιδιά. Αλλά το θέατρο δεν ήταν δικό μου. Δεν ήμουν εγώ η παραγωγός και έτσι το αποτέλεσμα περιορίστηκε από τις βραδινές παραστάσεις, το εύρος και το ύψος της σκηνής, τα τεχνικά μέσα και το κοστολόγιο. Του άξιζε κάτι καλύτερο. Τότε οι ηθοποιοί ήταν 9, που οικονομικά θα ήταν και το ανώτερο budget θα άντεχε μια παιδική σκηνή αν δεν είναι Εθνικό Θέατρο, η Μέγαρο Μουσικής, η Λυρική σκηνή.
Φέτος οι ηθοποιοί είναι 11 και με live πιανίστα 12. Βλέπετε όταν σκηνοθετώ ένα έργο είναι αδύνατο να κάνω περικοπές στα έξοδα για να έχω κέρδος. Ακολουθώ μια δημιουργικότητα και όπου με πάει. Έτσι τώρα που το θέατρο είναι δικό μου οι δυνατότητες για μια φαντασμαγορική παράσταση είναι πολύ μεγαλύτερες. Εξ άλλου έγιναν και αλλαγές στο κείμενο για ένα πιο κατανοητό τέλος, παρόλο που η παλιά διασκευή είχε βραβευτεί από την Ελληνική Εταιρεία Μεταφραστών Λογοτεχνίας.
Θα είναι μιούζικαλ ή κάτι άλλο;
Σίγουρα το έργο κατέληξε όπως πάντα να γίνει ένα πλούσιο μιούζικαλ με πολλά δια-δραστικά τραγούδια που θα παρασύρουν μικρούς και μεγάλους να συμμετέχουν στην παράσταση και να τραγουδήσουν. Η μουσική πλαισιώνει την ιστορία με χαρούμενες και ενίοτε νοσταλγικές μελωδίες. Αν τα παιδιά δε βγουν από το θέατρο τραγουδώντας κάποιο τραγούδι της παράστασης, πηγαίνοντάς το στους γονείς τους σαν δώρο θα θεωρούσα την παράστασή μας αποτυχία. Τα τραγούδια αυτά τους μένουν και τα τραγουδούν χρόνια μετά.
Πιστεύετε ότι τα μηνύματα που απορρέουν από το κείμενο, όπως η διαφορετικότητα και η αποδοχή, γίνονται εύκολα αντιληπτά από τα μικρά παιδιά, ειδικά όταν ο πρωταγωνιστής έχει κάποια αναπηρία;
Φροντίζουμε να τους παρουσιάσουμε αυτές τις έννοιες όσο πιο απλά μπορούμε λαμβάνοντας υπ όψιν μας πόσα ερεθίσματα έχουν τα παιδιά από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και πόσα ξέρουν δυστυχώς ήδη από πολύ μικρές ηλικίες. Όσο για την αναπηρία του Μολυβένιου πρέπει να πω ότι τα παιδιά μας σήμερα έρχονται σε επαφή με πλάσματα που έχουν αναπηρίες και μαθαίνουν να τα βοηθούν και να τα αποδέχονται καθώς βρίσκονται ανάμεσα τους στα σχολικά θρανία. Είναι ένα σπουδαίο μήνυμα αυτό: Να προσφέρουμε την αποδοχή μας σε όσους δεν είναι τέλειοι σαν και μας.
Οι σκοτεινοί χαρακτήρες σ’ένα έργο χωρίς happy end γίνονται αποδεκτοί από το κοινό, τους αγαπούν;
Όλα τα έργα για παιδιά θα έπρεπε να έχουν ένα κάποιου είδους happy end. Στο δικό μας Μολυβένιο ο στρατιώτης μετά τις δοκιμασίες που περνάει φωτίζεται από ένα μαγικό φώς, και θεραπεύεται από την αναπηρία του, γυρίζει στην αγαπημένη του μπαλαρίνα, στα παιχνίδια και στα παιδιά που τον αγάπησαν και τον αποδέχτηκαν στην αρχή του παραμυθιού με την ατέλειά του, αλλά το τέλος της ιστορίας είναι χαρούμενο και γεμάτο ευτυχία. Η πίστη του στρατιώτη πως θα ξεπεράσει τις δυσκολίες με την αγάπη του τον φέρνει πίσω στους αγαπημένους του.
Όσο για τον κακό Τζακ που τον έσπρωξε σε όλη αυτή την περιπέτεια γίνεται πολύ αγαπητός, και αυτός και ο ροκάς που είναι η σκιά του, γιατί στο τέλος αλλάζει και φανερώνει το λόγο που ήταν κακός. Είναι δε τόσο αστείος και μελοδραματικός που καταφέρνει να γίνει αγαπητός γιατί παραδέχεται πως νικήθηκε από το καλό και πως το σκοτάδι του ήταν χρήσιμο γιατί ανέδειξε το φώς. Κι έτσι με την εξομολόγησή του αυτή δεν είναι πια σκοτεινός.
Ποιες είναι οι αναφορές αυτού του παραμυθιού σήμερα, πιστεύετε ότι έχει διαχρονική αξία, σε μία σύγχρονη προβληματική εποχή με τον εκφοβισμό (bullying) και την απουσία της αλληλεγγύης να αυξάνονται;
Το πρωτότυπο παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν είναι αναμφίβολα ένα αριστούργημα. Η αθωότητα του μολυβένιου στρατιώτη που δεν υποκύπτει σε bullying και σταθερά, χωρίς αμφιβολίες και παρά τα εμπόδια, συνεχίζει να αγαπάει χωρίς όρια είναι το απόσταγμα κάθε πραγματικής σχέσης, είτε στην ψυχολογία, είτε στην φιλοσοφία, είτε στα διδάγματα των περισσοτέρων θρησκειών.
Αυτή η σταθερότητα και αυτή η αληθινή αγάπη μπορεί να θεραπεύσει το σκοτάδι και μπορεί να φέρει το φως. Έτσι συντελείται μια αλλαγή σε όλους τους ήρωες και τους μεταμορφώνει. Αν είχαμε την τύχη να έχουμε κι εμείς μια σχέση με έναν τέτοιο ο άνθρωπο σαν τον μολυβένιο στρατιώτη, θα καταλαβαίναμε τη διαφορά μεταξύ των εννοιών: «Αγαπώ για μένα εγωιστικά και για αυτό που θα πάρω» και «Αγαπώ γι αυτά που μπορώ να προσφέρω στον άλλον χωρίς να περιμένω αντάλλαγμα».
Τα ιδανικά του αγώνα για κάτι καλύτερο και ο έρωτας σε πλατωνική μορφή, που αναπτύσσεται ανάμεσα στο μολυβένιο στρατιώτη και την μπαλαρίνα, μπορούν να επηρεάσουν/ διδάξουν τους μικρούς μας φίλους;
Κάποτε ένα μικρό κοριτσάκι περιμένοντας να αρχίσει ένα θεατρικό έργο είπε: «Τώρα που βλέπω άδεια τη σκηνή, νοιώθω σαν να περιμένω μια αγάπη που δεν έρχεται. Όταν αρχίσει το έργο, ίσως ότι αγαπάω η μονάχα λίγο από αυτό…να έρθει.»
Είναι μυστήριο τι κρύβουν οι ψυχές των παιδιών! Πόση νοσταλγία και πόσο πόνο γιαυτό που είναι θεραπευτικό και αληθινό. Μέσα στην τσιμεντένια πραγματικότητα της ζωής εμείς οι γονείς νομίζουμε πως ξέρουμε τα παιδιά μας και πώς είμαστε ιδανικοί να τα καθοδηγούμε.
Πλανώμεθα πλάνη μεγάλη. Τίποτα δεν ξέρουμε εκτός του ότι τα παιδιά μας είναι πολύ πιο προχωρημένα από εμάς και πολύ πιο αγνά και ως εκ τούτου συναισθήματα και μεγάλες έννοιες σαν κι αυτές που περιγράψατε στην ερώτησή σας βρίσκονται ήδη στην ψυχή τους και περιμένουν ένα αληθινό δημιουργικό έργο να τους τα θυμίσει. Αυτό θα ήθελα να είναι ο δικός μου ρόλος σε αυτή τη ζωή! Να ξεθάβω ότι ιδανικό έχει ξεχαστεί απο μικρούς και σε μεγάλους, δηλαδή την αγάπη την αληθινή.
Σας ευχαριστώ.
Πηγή: Enetpress.gr
